chillida 135

 

Deze mini-excursie naar het begrip ‘ruimte’ ontstond tijdens de ontmoeting in het Wilhelm Lehmbruck Museum in Duisburg met twee beelden: Chillida’s Modulatie van de ruimte II en Caro’s Tafelstuk Z-94. Het lezen van het boek Sculptors talking, Anthony Caro x Edurado Chillida bracht niet veel helderheid.  Heideggers tekst was buitengewoon inspirerend, vooral in het licht van diens totale oeuvre, maar tegelijk heel erg voorzichtig. Er zit tenslotte niets anders op dan terug te keren tot de beelden. De ontmoeting van die twee zegt nog het meest, als je er van uit gaat dat niet het woord het beeld vult, maar het beeld het woord.

Mekân biçimlendirme II
(Modulatie van de
ruimte II) 1963
Eduardo Chillida

 

“Kleine verschillen in gespreksafstanden voelen mensen snel aan en kunnen aanleiding geven tot vooroordelen. Engelsen staan meestal 15 tot 25 cm verder uit elkaar dan Nederlanders. Het resultaat is dat onze buren ons als opdringerig beschouwen en wij de Engelsen juist als afstandelijk,” meldt de organisatie ‘Gilde-samenspraak’ over cultuurverschillen.
Onze behoefte aan privéterrein om ons heen geldt ook de dingen, en zeker de beelden. Wij mensen zijn uitermate gevoelig voor de aanwezigheid van mythische krachten in het beeld, getuige ons respect voor totems, voodoo-poppen en afgodsbeelden, waar ooit het kerkelijk beeldverbod tegen in opstand kwam. Het is ons aan te zien als we in onze woonruimte de tafel en de stoelen schikken. En het is zeer goed in te denken, als we ons zouden voorstellen dat we de twee beelden van Chillida en Caro tegen elkaar aan zouden schuiven.
Want dat doe je niet. ‘Ruimte’ heeft dus te maken met respect, gespreksafstand en privé-terrein. Professor David Martin schreef ooit een boek over hoe sculptuur de omliggende ruimte tot leven brengt: Sculpture and enlivened space. Het gaat net een stap te ver: ruimte is niet wat het beeld doet, maar wat wij doen. Niet het beeld is actief, maar wij zijn actief. Wij brengen ruimte aan tussen de dingen, en tussen ons en de dingen. En hoeveel ruimte wij aanbrengen, zegt iets over onszelf.
Ruimte is ook wat de beeldhouwer maakt. De afstanden die hij aanbrengt tussen de onderdelen van zijn sculptuur. Die afstanden tussen de onderdelen zeggen iets over de afstand die de beeldhouwer ons graag ziet innemen tegenover zijn beeld. Wij zullen de Chillida van dichterbij willen onderzoeken terwijl de Caro wel enige afstand kan verdragen. Niet dat ze opdringerig zijn, of afstandelijk. Eerder uitnodigend. Als je hun eigen ruimte maar respecteert. Net als bij mensen.
chillida 115 detailchillida 115 detail2
caro tp z 94 detailcaro tp z 94 detail2

1000 Resterende tekens