1893 edvard munch the scream

Het was ruim in het nieuws, nederland schreeuwde en fluisterde tegen de bezuinigingen en btw-verhoging op de cultuur. Een van de meest pakkende analyses leest u hier:

Door Sien Damen:

(Ik refereer aan een (kort) manifest van Gerhardt, het manifest lees je hier: http://www.gerhardtmusic.com/fluistermooiedingen/ in de eerste alinea op de homepage bij 'Het manifest lees je hier'


Aan Gerhardt #fluistermooiedingen Na het lezen van je manifest twitterde ik het volgende:
Waarom moeten wij, cultuurliefhebbers, ons verantwoorden? Het lijkt daarmee alsof we schuldig zijn. Dezelfde verantwoording die steeds afgelegd moet worden over elitaire/intellectuele kunst. Verandert dat de situatie? Zo ja, dan fluister ik graag mee / steun ik je initiatief en hoop ik dat we niet meer schuldig zijn aan wat er bij het leven hoort.
De vraag of we onze overtuiging moeten verantwoorden door te schreeuwen of te fluisteren houdt me bezig. Ik besluit aan beide niet mee te doen.  Hieronder leg ik je uit waarom niet.


Als je iets roept, moet je iets roepen
Protest tegen de bezuinigingen lijkt op zijn plaats. Maar als je de straat op gaat moet je wel kunnen uitleggen waarom je protesteert. En daar zit hem voor mij het probleem: ik wil niet uitleggen waarom kunst hoort. De discussie over wat kunst en cultuur is, is ingewikkeld genoeg. Die wil ik best voeren maar niet op straat. De kans op het oeverloze ‘ja maar jij gaat toch ook naar concerten’ of ‘we mogen kunst niet verloren laten gaan ’ ligt voor de hand. Waarom moet ik mijn liefde voor kunst opdiepen uit mijn binnenste en wanhopig proberen naar een onbekende (of overbekende) overkant te schreeuwen of fluisteren? Kunst toont zichzelf en alle verdedigende woorden doen daar aan af.


Kunst is niet ludiek en dat willen we graag zo houden
Door ludieke acties denk ik dat we onszelf in een hoek drijven. Kunst is niet ludiek. Een gedicht hoort thuis op zijn eigen veilige plek en niet op een geforceerde. Een liedje behoeft geen gedwongen publiek. Kunst hoort op de plek waarvoor het bestemd is. Wat is een ludieke actie anders dan een uiting buiten de context plaatsen? En dat is wat ik niet wil: kunst in zijn hemd zetten om aandacht te krijgen. Het lukt vast, maar het is negatieve aandacht.


De vorm vertelt
De vorm vertelt het verhaal. Verander je de vorm, dan snapt niemand meer waar het over gaat. ‘Wat is dat voor een koude drukte over die paar kunstenaars? Iedereen moet toch geld inleveren als het crisis is? In slechte tijden kort je nu eenmaal het eerst op zaken die niet nodig zijn’, is de gehoorde kritiek. Mensen denken aan hun baan en niet aan kunst en cultuur. Ik ben het niet eens met de bovenstaande redenatie maar ik zou deze kritiek ook niet willen versterken door te schreeuwen om aandacht. Een kunstenaar is geen slachtoffer, hij/zij is in mijn beleving juist een sterk ontwikkeld individu. Als die waakt over de vorm van de boodschap hoeft er niet geschreeuwd te worden en geef je mensen niet (nog) meer ruimte voor makkelijk voor de hand liggende retoriek zoals ‘waarom moeten onze belastingcenten naar kunstwerken die we niet begrijpen’.

Protest is wel de kunst
Stil blijven? Waarom niet?
Waarom plaatsen we onszelf binnen de juridische term ‘niet schuldig tot het tegendeel is bewezen’ en lopen we constant onze onschuld te benadrukken? ‘Kunst is echt belangrijk, let maar op. ‘Kunst maakt ons toch ook geliefd in het buitenland’. Ik hoef mijn onschuld ( in deze context dus mijn overtuigingen) niet te bewijzen.
Ik hoop dat de bezuinigingen niet door gaan. Klinkt dat naïef, hopen in tijden van Geert Wilders? Vast. Maar ik denk dat het protest in het kunstwerk zelf moet blijven en dat is zo klein dat het misschien ongezien blijft. Maar daar is het wél beter op zijn plek. Als we ons gedwongen voelen om ons te verantwoorden voor onze liefde voor kunst, doen wíj iets verkeerd.

Sien Damen

 

1000 Resterende tekens